Έχουν σημασία οι λέξεις που χρησιμοποιούμε;
Νομίζω πως έχουν. Με πολλούς τρόπους.
Υπάρχουν λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν για πολλά χρόνια με προσβλητικό περιεχόμενο και αργότερα έγινε προσπάθεια να αντικατασταθούν από άλλες, τις λεγόμενες πολιτικά ορθές λέξεις. Τρανταχτό παράδειγμα η λέξη "μαύρος" που αντικαταστάθηκε από το "έγχρωμος". Η πολιτικά όρθη χρήση της γλώσσας προκάλεσε με τη σειρά της αντιδράσεις, συζητήσεις και αναλύσεις που δεν είμαι σε θέση να αγγίξω καν εδώ.
Υπάρχουν όμως και στην καθημερινότητα μας λέξεις που χρησιμοποιούμε ίσως από συνήθεια, χωρίς να το πολυσκεφτούμε, οι οποίες ανάλογα με την χροιά τους και τους συνειρμούς που προκαλούν ίσως επηρεάζουν και την διάθεση μας.
Η τάση για παράδειγμα να χαρακτηρίζουμε τον καιρό ως καλό ή κακό. Κι αν έχει λιακάδα ας πούμε λέμε ότι έχει καλό καιρό, ενώ αν βρέχει, δεν έχει καλό καιρό. Ή έχει κακοκαιρία. Στην πραγματικότητα απλώς βρέχει. Και τίποτα καλό ή κακό δεν υπάρχει στην βροχή, είναι ένα καιρικό φαινόμενο.
Κάποιες λέξεις είναι θετικές: αγάπη, χαρά, ευτυχία, γέλιο.
Κάποιες είναι αρνητικές: δυστυχία, μιζέρια, μίσος.
Άλλες λέξεις, καταρχήν ουδέτερες, δημιουργούν διαφορετικούς συνειρμούς στον καθένα ανάλογα με το χαρακτήρα, τις προτιμήσεις και τις εμπειρίες του. Έτσι η λέξη "αεροπλάνο" σ' εμένα προκαλεί χαμόγελο γιατί λατρεύω τα ταξίδια, σε κάποιον άλλο που φοβάται τα αεροπλάνα προκαλεί ίσως ταχυπαλμία.
Υπάρχουν και οι "κακές" λέξεις. Μην λες κακές λέξεις, δηλαδή μην βρίζεις.
Υπάρχουν και λέξεις στις οποίες αποδίδεται τόση δύναμη ώστε ορισμένοι άνθρωποι φοβούνται να τις αρθρώσουν. Η γιαγιά μου, στα 80 της τώρα, δεν έχει πει ποτέ την λέξη καρκίνος. Πραγματικά φοβάται να την πει, για εκείνη είναι "η κακιά αρρώστια". Στον κόσμο του Χάρρυ Πόττερ δεν έλεγαν το όνομα του Βόλντεμορτ, ήταν ο "Ξέρεις ποιος" ή "He who must not be named". (Τώρα αν δεν έχεις διαβάσει Χάρρυ Πόττερ, δυσκολεύεσαι λίγο, μήπως να διάβαζες, είναι τέλειος).
Αν συμφωνείς ότι οι λέξεις έχουν μια κάποια δύναμη, μπορείς σιγά σιγά να αρχίσεις να τις επιλέγεις και να τις χρησιμοποιείς πιο προσεκτικά ή να παίζεις μαζί τους διάφορα παιχνίδια.
Ο τρόπος για μένα να δω αν οι λέξεις επηρεάζουν την διάθεση μου είναι να τις αντικαθιστώ, να παίζω λίγο μαζί τους. Έτσι η πρόσφατη βροχή δεν ήταν κακοκαιρία αλλά μια υπέροχη αναζωογοννητική βροχή. Ναι ήδη ακούγεται πολύ καλυτερο.
Εκεί που έχω δώσει ρεσιτάλ στο παιχνίδι των λέξεων είναι με τις "δουλειές του σπιτιού". Δεν σιδερώνω, φροντίζω να έχουμε όμορφα ρούχα, δεν σκουπίζω και δεν σφουγγαρίζω αλλά δημιουργώ ένα όμορφο περιβάλλον για μένα και την κόρη μου, δεν κάνω τζάμια, φροντίζω να έχουμε απρόσκοπτη θέα προς τα έξω (ναι εντάξει το παράκανα, το ξέρω).
Οι λέξεις που επιλέγουμε μπορεί να έχουν και ιδιαίτερη σημασία σε θέματα διαπαιδαγώγησης, το μελετώ και θα επανέλθω με άλλη ανάρτηση.
Καθώς γράφω αναρωτιέμαι, άραγε η γλώσσα μας να έχει περισσότερες θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες λέξεις;
Νομίζω πως έχουν. Με πολλούς τρόπους.
 |
| via |
Υπάρχουν όμως και στην καθημερινότητα μας λέξεις που χρησιμοποιούμε ίσως από συνήθεια, χωρίς να το πολυσκεφτούμε, οι οποίες ανάλογα με την χροιά τους και τους συνειρμούς που προκαλούν ίσως επηρεάζουν και την διάθεση μας.
Η τάση για παράδειγμα να χαρακτηρίζουμε τον καιρό ως καλό ή κακό. Κι αν έχει λιακάδα ας πούμε λέμε ότι έχει καλό καιρό, ενώ αν βρέχει, δεν έχει καλό καιρό. Ή έχει κακοκαιρία. Στην πραγματικότητα απλώς βρέχει. Και τίποτα καλό ή κακό δεν υπάρχει στην βροχή, είναι ένα καιρικό φαινόμενο.
Κάποιες λέξεις είναι θετικές: αγάπη, χαρά, ευτυχία, γέλιο.
Κάποιες είναι αρνητικές: δυστυχία, μιζέρια, μίσος.
Άλλες λέξεις, καταρχήν ουδέτερες, δημιουργούν διαφορετικούς συνειρμούς στον καθένα ανάλογα με το χαρακτήρα, τις προτιμήσεις και τις εμπειρίες του. Έτσι η λέξη "αεροπλάνο" σ' εμένα προκαλεί χαμόγελο γιατί λατρεύω τα ταξίδια, σε κάποιον άλλο που φοβάται τα αεροπλάνα προκαλεί ίσως ταχυπαλμία.
Υπάρχουν και οι "κακές" λέξεις. Μην λες κακές λέξεις, δηλαδή μην βρίζεις.
Υπάρχουν και λέξεις στις οποίες αποδίδεται τόση δύναμη ώστε ορισμένοι άνθρωποι φοβούνται να τις αρθρώσουν. Η γιαγιά μου, στα 80 της τώρα, δεν έχει πει ποτέ την λέξη καρκίνος. Πραγματικά φοβάται να την πει, για εκείνη είναι "η κακιά αρρώστια". Στον κόσμο του Χάρρυ Πόττερ δεν έλεγαν το όνομα του Βόλντεμορτ, ήταν ο "Ξέρεις ποιος" ή "He who must not be named". (Τώρα αν δεν έχεις διαβάσει Χάρρυ Πόττερ, δυσκολεύεσαι λίγο, μήπως να διάβαζες, είναι τέλειος).
Αν συμφωνείς ότι οι λέξεις έχουν μια κάποια δύναμη, μπορείς σιγά σιγά να αρχίσεις να τις επιλέγεις και να τις χρησιμοποιείς πιο προσεκτικά ή να παίζεις μαζί τους διάφορα παιχνίδια.
Ο τρόπος για μένα να δω αν οι λέξεις επηρεάζουν την διάθεση μου είναι να τις αντικαθιστώ, να παίζω λίγο μαζί τους. Έτσι η πρόσφατη βροχή δεν ήταν κακοκαιρία αλλά μια υπέροχη αναζωογοννητική βροχή. Ναι ήδη ακούγεται πολύ καλυτερο.
Εκεί που έχω δώσει ρεσιτάλ στο παιχνίδι των λέξεων είναι με τις "δουλειές του σπιτιού". Δεν σιδερώνω, φροντίζω να έχουμε όμορφα ρούχα, δεν σκουπίζω και δεν σφουγγαρίζω αλλά δημιουργώ ένα όμορφο περιβάλλον για μένα και την κόρη μου, δεν κάνω τζάμια, φροντίζω να έχουμε απρόσκοπτη θέα προς τα έξω (ναι εντάξει το παράκανα, το ξέρω).
Οι λέξεις που επιλέγουμε μπορεί να έχουν και ιδιαίτερη σημασία σε θέματα διαπαιδαγώγησης, το μελετώ και θα επανέλθω με άλλη ανάρτηση.
Καθώς γράφω αναρωτιέμαι, άραγε η γλώσσα μας να έχει περισσότερες θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες λέξεις;
